خبرگان و متخصصان مالی اسلامی از نهادهای مالی اسلامی انتظار دارند تا از عرضه ابزارهایی که صرفاً منطبق با شریعت هستند، به سمت عرضه ابزارهایی که اساساً مبتنی‌بر شریعت هستند، حرکت کنند. در خصوص زمان ورود دو عبارت «مبتنی‌بر شریعت» و «منطبق بر شریعت» به ادبیات مالی اسلامی و چرایی آن سؤالاتی مطرح است. معنای دقیق «مبتنی‌بر شریعت» چیست؟ در این مقاله ضمن مرور نگرش‌­های مختلف به‌نظام مالی اسلامی، به بیان تاریخچه ظهور دو عبارت مذکور به‌عنوان نمود تغییر گفتمان در صنعت مالی اسلامی پرداخته می‌شود. بررسی‌ها نشان می‌دهد در تعاریف محصولات مبتنی‌بر شریعت، دست‌کم یکی از اصول تفکیک (تأکید بر تفکیک محتوایی مالی اسلامی از مالی مرسوم)، اعتبار و رفاه نمود داشته است. اصل تفکیک به مفاهیم توسعه محصولات مجزا، تفکیک وجوه، تفکیک بخشی و تفکیک قیمت‌گذاری اشاره دارد. اصل اعتبار به سه مفهوم اعتبار تاریخی، ارتباط معتبر با بخش واقعی اقتصاد و شفافیت هستی‌شناختی می‌پردازد. نهایتاً مفاهیم موجود در اصل رفاه نیز عبارتند از: «تسهیم ریسک»، «محافظت از فقرا» و «عملیات کسب‌وکار رفاه‌گرا». این تغییر در گفتمان، مشکل نیست؛ بلکه نشانه‌­ای از بلوغ مالی اسلامی و حرکت به سمت اهداف نظام اقتصادی اسلام محسوب می‌­­شود.

متن کامل مقاله «منطبق با شریعت» یا «مبتنی‌بر شریعت»؟ بررسی تغییر گفتمان در مالی اسلامی» منتشر شده در نشریه تحقیقات مالی اسلامی را از اینجا دانلود کنید.