نشست «فرصت ها و ابعاد فقهی و اجرایی گواهی انرژی تجدیدپذیر» با همکاری شرکت بورس انرژی ایران و اداره مطالعات مالی اسلامی مدیریت پژوهش، توسعه و مطالعات اسلامی سازمان بورس و اوراق بهادار در روز سه شنبه مورخ 24 بهمن ماه 1402 در محل شرکت بورس انرژی ایران برگزار شد.
در این نشست، آقایان میثم حامدی (مدیر پژوهش، توسعه و مطالعات اسلامی سازمان بورس و اوراق بهادار)، علی نقوی (مدیر عامل شرکت بورس انرژی ایران)، بهروز احمدی (مدیر معاملات خارج از بازار برق شرکت مدیریت برق ایران)، مجید پیره (سرپرست اداره مطالعات مالی اسلامی مدیریت پژوهش، توسعه و مطالعات اسلامی سازمان بورس و اوراق بهادار) و محمدمهدی فریدونی (کارشناس اداره مطالعات مالی اسلامی مدیریت پژوهش، توسعه و مطالعات اسلامی سازمان بورس و اوراق بهادار) نکاتی را در خصوص ابعاد فقهی و اجرایی گواهی انرژی تجدیدپذیر مطرح کردند. در ادامه گزارشی از مباحث مطرح شده در این نشست ارائه می شود. 
در عرضه برق نیروگاه های تجدید پذیر در جهان، از مدل¬های متفاوتی استفاده می شود. در برخی از کشورهای جهان چند نیروگاه تجدید پذیر با هم اقدام به عرضه برق در بازار می کردند. یکی دیگر ازاین مدل های عرضه اوراق استفاده از گواهی برق تجدید پذیر (Renewable Energy Certificates (RECs)) است که در آمریکا، استرالیا و هند اجرا شده است. سازوکار آن به این صورت است که هرمقدار که نیروگاه تجدید پذیر، به شبکه برق تزریق می کند به آن گواهی تعلق می گیرد. 
پیش تر گواهی سپرده کالایی را به عنوان یک ابزار مالی شناخته شده بود. که سازوکار آن مبتنی بر قبض انبار استاندارد بود و در سررسید دارنده می توانست کالای خود را از انبار مربوطه تحویل بگیرد. استفاده از این سازوکار برای برق بررسی شد. ولی نکته آنجا بود که برق قابلیت انبارپذیری نداشت؛ اما پیش تر کمیته فقهی شبکه انتقال گاز را به عنوان انبار پذیرفته بود. در این خصوص بورس انرژی پیشنهاد کرد که کل شبکه برق کشور را به عنوان یک انبار در نظر بگیریم که همیشه حداقل میزانی از برق در آن وجود دارد. پس از طرح موضوع در کمیته فقهی، این کمیته با در نظر گرفتن گواهی برق تجدیدپذیر به عنوان گواهی سپرده کالایی موافقت نمود. هدف اولیه بورس انرژی انتشار این اوراق برای نیروگاه های تجدیدپذیر بود. همچنین این امکان برای بورس انرژی وجود دارد که این گواهی برای سایر انواع نیروگاه های برق مانند نیروگاه های پراکنده نیز منتشر شود. با توجه به اینکه مالکیت کل شبکه توزیع، در اختیار شرکت توانیر هست، در گواهی سپرده برق تجدیدپذیر شرکت توانیر انباردار خواهد بود و در نتیجه در گام اول این انبار باید در بورس پذیرش شود.
با راه اندازی گواهی انرژی تجدیدپذیر کشور ما بعد از هند دومین کشور آسیایی و اولین کشور مسلمان خواهد بود که این اوراق را منتشر می نماید. از خردادماه امسال نیز تالار برق سبز را در بورس انرژی پایه ریزی شد که با استقبال خوبی روبرو شد. 
در بورس های کالایی ظرفیت مناسبی جهت ارائه ابزارهای مالی جدید را دارند. ولی اجرا شدن یک ابزار نیاز به همکاری ذینفعان با یکدیگر است. بنابراین وزارت نیرو به عنوان متولی شبکه برق کشور باید مشوق هایی برای متقاضیان انتشار اوراق ارائه کند. از این رو بورس انرژی در حال مذاکره برای ایجاد مزیت های مالیاتی برای خریداران است.
در حال حاضر برنامه برای احداث نیروگاه های تجدید پذیر در حدود 35 مگاوات تجدید پذیر وجود دارد. تا پیش از این وزارت نیرو در قالب قراردادهای خرید تضمینی، پوشش نرخ ارز و تورم ... سعی می کرد که برای سرمایهگذاران در این حوزه مشوق ایجاد کند. اما انتظار وزارت نیرو در توسعه انرژی های سبز تحقق نیافت. به تازگی وزارت نیرو تصمیم گرفته است که اجازه دهد که نیروگاه‌های تجدیدپذیر کالاهای خود را در بورس عرضه نمایند. در همین راستا از اوایل امسال تابلو سبز بورس انرژی راه افتاد و معاملات سلف برق با استفبال خیلی خوبی مواجه شد. در راستای ایجاد عرضه و تقاضا در این بازار وزارت نیرو یک سری تعهدات قانونی برای برخی شرکت های ایجاد کرد. به طوری که صنایعی که بالای یک مگاوات برق مصرف می کنند، موظف هستند حداقل یک درصد از برق خود را از نیروگاه های تجدید پذیر تهیه کنند که این درصد تا پنج سال دیگر هر   سال 1 درصد افزایش پیدا خواهد کرد. همچنین ادارات دولتی موظفند تا چهارسال دیگر 20 درصد از برق مصرفی خود را از انرژی های تجدید پذیر تأمین کنند. همه این اقدامات جهت تشویق سرمایه گذاری در حوزه انرژی های تجدیدپذیر انجام گرفت. یکی از مشکلات انرژی های تجدیدپذیر عدم تناسب بین زمان تولید و مصرف است. به نحوی که پنل های خورشیدی در روز برق تولید می کنند. اما مصرف کنندگان صنعتی مصرف ثابت 24 ساعته یا 16 ساعته دارند. از این رو وزارت نیرو تعهد نموده است که این عدم تناسب را جبران کند. برنامه دیگر وزارت نیرو معافیت 1.3 برابری تأمین انرژی های تجدیدپذیر در صنایعی بود که نیروگاه های تجدید احداث می کنند یا در احداث آن مشارکت می کنند. پیش بینی مصرف برق توسط مصرف کنندگان متوسط و کوچک غیر قابل پیش بینی بود، به همین دلیل پیشنهاد استفاده از گواهی انرژی تجدید پذیر مطرح شد. در این طرح هر مقدار که نیروگاه تجدیدپذیر برق تولید می کند به آن گواهی اختصاص پیدا می کند و می تواند آن را در بورس به فروش رساند. این اوراق اوراق بر روی قبوض مشترکین به صورت طولانی مدت اعمال خواهد شد. 
همچنین پیشنهادات زیر در انتها ارائه شد؛
•    ایجاد امکان بازپرداخت مبلغ اوراق با گواهی های سپرده برق 
•    ایجاد امکان وثیقه گذاری گواهی سپرده برق 
•    استفاده از ابزار خرید دین کالایی برای نیروگاه های برق تجدیدپذیر 
•    ایجاد صندوق پروژه با امکان باز پرداخت سود در قالب گواهی برق تجدید پذیر 

لینک فیلم کامل نشست : https://www.aparat.com/v/07Iuj

لینک ارائه آقای فریدونی در رابطه با ابعاد فقهی گواهی سپرده برق