خرید اعتباری سهام
در خرید اعتباری سهام، کارگزار اقدام به خرید سهام برای مشتری کرده قیمت سهام را با استفاده از خط اعتباری بانک پرداخت می کند سپس بعد از مهلت مقرر، مبلغ از خریدار سهام دریافت می‌کنند. در این موارد نیز معمولا متناسب با مبلغ و مدت استفاده شده از اعتبار، از خریداران سود دریافت می‌کنند.
رابطه بین کارگزار و بانک
• قرارداد جعاله که امروزه مورد استفاده برخی بانک‌ها برای این منظور است، صحیح نیست، چون بانک نمی‌تواند بر اساس قرارداد جعاله در مقابل منابع استفاده شده از اعتبار بر اساس مبلغ و مدت سود دریافت کند. گذشته از اینکه بر اساس این قرارداد کارگزار نیز نمی‌تواند در مقابل مبلغ و مدت اعتبار استفاده شده از مشتری سودی بگیرد.
• بایستی میان بانک گشایش کننده خط اعتباری و کارگزار و بین گارگزار و خریدار اعتباری سهام تعریف شود و گرنه نمی‌توان با منابع بانک برای مشتری سهام خرید.
• بانک می‌تواند بر اساس قرارداد مشارکت مدنی، خط اعتباری را در اختیار کارگزار قرار داده و به او وکالت دهد با استفاده از منابع بانک و منابع کارگزار به صورت مشارکت اقدام به خرید نقدی و فروش مرابحه‌ای سهام برای مشتری نماید.
مدل های اعطای اعتبار به مشتریان کارگزاری
مبتنی بر مرابحه
• در این روش کارگزار سهام را به صورت نقدی برای مشتری خریداری نموده و به صورت نسیه مدت دار و با افزودن سود مرابحه، به وی می فروشد.
• در قراداد مرابحه خرید اعتباری باید میزان تخفیف در صورت تسویه زودتر از موعد و میزان وجه التزام در صورت تأخیر درج شود.
• نرخ سود بایستی به گونه ای تعیین شود که سود مورد انتظار بانک از مشارکت را پوشش دهد، ممکن است کارگزار به خاطر منافع متقابل، کل سود مرابحه را به مشتری ببخشد لکن باید سهم سود بانک را بپردازد.
• کارگزار می تواند برای انجام مرابحه، بخشی از سود حاصل را به عنوان حق وکالت بردارد.
• کارگزاری می توان منابع لازم برای انجام مرابحه را از منابع خود بپردازد.
مبتنی بر مشارکت
در این روش بانک مبلغی را در اختیار کارگزار می گذارد تا به مشتریان تخصیص دهد. مشتری هر اندازه که از منایع بانک استفاده کند، در سهم خریداری شده با بانک شریک می شود این مشارکت محدود به زمان مشخصی است. مشتری می تواند سهام را تا زمان سررسید فروخته و مطابق «فرمول تسویه» با بانک تسویه نماید. «فرمول تسویه» عبارت است از: اصل تسهیلات بانکی که در خرید اعتباری استفاده شده به اضافه سود انتظاری تسهیلات، که سود انتظاری تسهیلات از حاصل‌ضرب؛ اصل تسهیلات ضربدر نرخ سود انتظاری، ضربدر مدت استفاده شده، تقسیم بر مدت مشارکت (برای مثال 30 روز) بدست می‌آید. در این حالت مشتری ابتدا سهم الشرکه بانک را مطابق «فرمول تسویه» خریداری و سپس اقدام به فروش سهام می کند. چناچه مشتری تا زمان سررسید اقدام به فروش سهم الشرکه نکند باید یا سهم الشرکه بانک را خریداری کرده و یا قرارداد مشارکت را تمدید نماید.